De Maatschappelijke Alliantie, een stichting die namens zo’n 250 bedrijfs- en familiefondsen opereert, wil de komende maanden met alle ministeries concrete afspraken om te beleggen in scholings-, integratie-, huisvestings- en werkgelegenheidsprogramma’s voor mensen met een migratieachtergrond. Vermogende Nederlanders zijn van plan honderden miljoenen euro’s in de Nederlandse samenleving te investeren. Zij willen hierover afspraken maken met het kabinet-Rutte III. Een groot deel van het geld is bestemd om de integratie van vluchtelingen beter te laten verlopen. De fondsen vinden dat migranten te veel als bedreiging worden gezien in plaats van een kans voor de samenleving. BlijNieuws!

De Maatschappelijke Alliantie, een stichting die namens zo’n 250 bedrijfs- en familiefondsen opereert, wil de komende maanden met alle ministeries concrete afspraken om te beleggen in scholings-, integratie-, huisvestings- en werkgelegenheidsprogramma’s voor mensen met een migratieachtergrond.

Oud-premier Balkenende
Namens de Alliantie worden de gesprekken gevoerd door oud-premier Jan Peter Balkenende en voormalig staatssecretaris van Financiën Steven van Eijck. Balkenende is bestuursvoorzitter van de Maatschappelijke Alliantie, Van Eijck is bureauvoorzitter en oprichter. Het is voor het eerst dat fondsen en kabinet op deze manier de krachten bundelen.

Het gaat niet alleen om filantropie, maar vooral om zogeheten impact investeringen, een vorm van beleggen waarbij rendement – bijvoorbeeld huuropbrengsten voor de huisvesting van asielzoekers – hand in hand gaat met resultaten op het gebied van duurzaamheid of sociaal beleid. De financiering is volledig privaat. Van de ministeries wordt slechts gevraagd hier en daar te bemiddelen of zo nodig regelgeving te versoepelen.

In gesprek met kabinet
Na overleg met de ambtelijke top van verschillende departementen hebben alle nieuwe bewindspersonen afgelopen week een door Balkenende ondertekende brief ontvangen. In de brief, die ook staatssecretaris van Justitie en Veiligheid Mark Harbers (VVD) op zijn bureau aantrof, schrijft Balkenende dat met de directeur-generaal van diens ministerie en zijn collega’s van Buitenlandse Zaken en Sociale Zaken is gesproken over een ‘integrale benadering van het migratievraagstuk’. Balkenende besluit zijn schrijven aan Harbers met de zinsnede uit te zien naar ‘nadere samenwerking met u en de overige leden van het kabinet’.

De staatssecretaris, die verantwoordelijk is voor het asielbeleid, bevestigt de brief te hebben ontvangen en laat in een reactie weten ‘graag met de Maatschappelijke Alliantie in gesprek te gaan om met hen de aanpak van het migratievraagstuk te bespreken en te bezien in welke vorm zij hierbij een rol kunnen spelen.’

Opvallende samenwerking
De samenwerking van de familiefondsen met de ministeries is opmerkelijk. Tot nu toe waren de fondsen terughoudend zich te profileren. Slechts mondjesmaat treedt een fonds naar buiten, zoals de Augeo Foundation van het Kruidvat, die samen met enkele anderen meer geld besteedt aan de bestrijding van kindermishandeling dan de overheid in zijn geheel.

De schroom in de publiciteit te treden was mede ingegeven door de felheid waarmee het vluchtelingendebat wordt gevoerd. De angst bestaat dat huizen of banen voor vluchtelingen bij sommige groepen burgers – uiteindelijk ook consumenten – verkeerd vallen. Nu lijken de familiefondsen uit de schaduw te stappen en een actieve rol na te streven bij het integratievraagstuk.

Terugtrekkende overheid
Een andere reden voor de fondsen om zichtbaar het publieke domein te betreden is dat de overheid zich daaruit steeds verder terugtrekt, waardoor veel diensten en voorzieningen verweesd achterblijven. Het meest in het oog springende voorbeeld is het grote aantal zorgtaken dat van de landelijke overheid is overgeheveld naar de gemeenten. Het moet volgens de fondsen mogelijk zijn het gat gedeeltelijk op te vullen met proposities die financieel haalbaar zijn, grote impact hebben en rendabel zijn.

De invloed van de groep vermogende Nederlandse kan aanzienlijk zijn. Precieze cijfers ontbreken, maar de Alliantie zelf heeft berekend dat alle aangesloten fondsen tussen de €80 en 90 mrd aan beheerd vermogen bezitten. De leden bestaan uit ‘nieuwe rijken’, multimiljonair geworden bijvoorbeeld met de verkoop van hun internetbedrijf. Maar ook het ‘oude’ kapitaal is vertegenwoordigd, door de investeringsvehikels van onder andere de families Zeeman, Brenninkmeijer, Blokker en Dura en Vermeer (van het bouwbedrijf).

Impactbeleggen groeit snel
Met de komst van een nieuwe generatie bestuurders bij de fondsen groeit de wens het vermogen ‘duurzaam’ te beheren. Om filantropie te bedrijven is het behalen van rendement noodzakelijk, maar dan wel door middel van maatschappelijk verantwoorde beleggingen, zo is de gedachte.

Wereldwijd is impactbeleggen een kleine, maar relatief snel groeiende vorm van investeren. Een toenemend aantal grote institutionele beleggers besluit een deel van hun vermogen te steken in bedrijven die bijdragen aan het halen van de in Parijs afgesproken klimaatdoelen en aan betere scholing, medische voorzieningen en kansen op de arbeidsmarkt. Ook de Maatschappelijke Alliantie heeft deze doelstellingen omarmd.

In de brief aan de bewindslieden zeggen de fondsen zich ten doel te stellen het Nederlandse bedrijfsleven bij de projecten te betrekken. Dit nieuwe ‘offensief’ van de Maatschappelijke Alliantie komt bovenop een in het najaar gesloten overeenkomst met VNO-NCW en vijf ministeries waarin een investeringsfonds werd aangekondigd onder de naam Sustainable Development Goals Impact Fund. De komende vijf jaar wordt daar jaarlijks door het bedrijfsleven en de fondsen gezamenlijk €40 mln in gestopt, oplopend tot € 200 mln. De overheid sluit pas in laatste instantie aan.

BlijNieuws van de website De Maatschappelijke Alliantie met daarop een tekst van het Financieele Dagblad